دیگ فولادی

جنس و ساختار دیگ چدنی و فولادی

دیگ چدنی از قطعات مجزایی به نام «پره» ساخته می‌شود که از جنس چدن خاکستری یا چدن آلیاژی هستند. این پره‌ها به وسیله‌ی بوش‌ها و آب‌بندی‌های مخصوص به هم متصل می‌شوند و در صورت آسیب، می‌توان تنها یک پره را تعویض کرد.
در مقابل، دیگ فولادی از ورق‌های فولادی جوش‌خورده تشکیل شده است. این ورق‌ها معمولاً از فولاد آلیاژی مقاوم در برابر حرارت و فشار ساخته می‌شوند و تمام اجزا به‌صورت یکپارچه جوش داده می‌شود. بنابراین در صورت آسیب، تعمیر آن دشوارتر است و ممکن است نیاز به تعویض کامل دیگ باشد.

⚙️ مقاومت در برابر فشار و دما

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها میان دیگ چدنی و فولادی، میزان تحمل فشار و دما است.
دیگ‌های فولادی به دلیل ساختار یکپارچه و جوش‌خورده، توان تحمل فشارهای بالاتری را دارند. به همین دلیل در کاربردهای صنعتی یا ساختمان‌های بزرگ با تعداد واحد بالا، استفاده از دیگ فولادی رایج‌تر است.
در مقابل، دیگ‌های چدنی برای فشارهای کاری پایین‌تر طراحی شده‌اند و معمولاً در ساختمان‌های مسکونی و اداری کوچک تا متوسط استفاده می‌شوند. با این حال، چدن مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و در شرایطی که کیفیت آب پایین است (آب سخت یا دارای املاح زیاد)، عملکرد پایدارتری نسبت به فولاد نشان می‌دهد.

راندمان حرارتی و انتقال حرارت 

از نظر انتقال حرارت، چدن ضریب هدایت حرارتی کمتری نسبت به فولاد دارد، اما به دلیل ضخامت و جرم بالای خود، گرما را بهتر ذخیره می‌کند و پایداری حرارتی بیشتری دارد. در نتیجه، نوسان دمایی در دیگ چدنی کمتر است و سیستم گرمایشی یکنواخت‌تری ایجاد می‌شود.
در سوی دیگر، دیگ فولادی به دلیل نازک‌تر بودن جداره‌ها و رسانایی بالای فولاد، سریع‌تر گرم می‌شود و راندمان احتراق بالاتری دارد، به‌ویژه در مدل‌های جدید چگالشی. بنابراین در پروژه‌هایی که مصرف انرژی اهمیت بالایی دارد، دیگ فولادی گزینه‌ی بهتری محسوب می‌شود.

نگهداری، تعمیر و طول عمر دیگ چدنی یا دیگ فولادی

 مقاومت در برابر خوردگی و رسوب

یکی از مزیت‌های مهم دیگ‌های چدنی، مقاومت طبیعی چدن در برابر خوردگی است. سطح داخلی چدن نسبت به فولاد در برابر زنگ‌زدگی و رسوب آهک مقاوم‌تر است. به همین دلیل، در مناطقی که سختی آب بالاست (مانند بسیاری از شهرهای ایران)، انتخاب دیگ چدنی باعث افزایش طول عمر و کاهش نیاز به سرویس‌های دوره‌ای می‌شود.
از سوی دیگر، فولاد در برابر اکسیژن محلول در آب آسیب‌پذیرتر است و در صورت بی‌توجهی به کیفیت آب و سیستم تهویه، خوردگی در آن سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

هزینه اولیه و اقتصادی بودن

از لحاظ اقتصادی، دیگ چدنی معمولاً ارزان‌تر از دیگ فولادی است، به‌ویژه در ظرفیت‌های پایین تا متوسط. نصب و حمل‌ونقل آن نیز ساده‌تر است، زیرا قطعات آن به صورت مجزا جابجا و در محل مونتاژ می‌شوند.
اما دیگ فولادی به دلیل ساختار خاص، وزن بالا و هزینه تولید بیشتر، قیمت اولیه‌ی بالاتری دارد. با این حال، در ظرفیت‌های بالا و سیستم‌های گرمایشی مدرن، راندمان بهتر و مصرف سوخت کمتر آن می‌تواند در بلندمدت هزینه‌ی بالاتر اولیه را جبران کند.

نتیجه‌گیری؛ کدام برای ساختمان شما بهتر است؟